Właściwe nawodnienie organizmu to ważna część naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Nawet niewielka utrata płynów może spowodować bóle głowy, brak koncentracji uwagi, opóźnienie czasu reakcji, ospałość i może być przyczyna gorszych wyników osiąganych w sporcie. Napoje, w tym napoje z zawartością sodu, mogą dopomóc w przywracaniu i utrzymywaniu naszej równowagi wodnej.

Utrata płynów i jej konsekwencje

 

Organizm ludzki w fizjologicznych warunkach wydziela różne ilości wody poprzez mocz, kał, pot i wydychane powietrze. W bardzo gorącym środowisku i podczas ćwiczeń fizycznych do utraty płynów może znacząco przyczynić się pocenie.

 

Pot to mieszanina płynów i elektrolitów, w tym zwłaszcza sodu. Jest wydzielany w sytuacji, gdy organizm wymaga ochłodzenia.

Ilość dostarczonych płynów powinna równoważyć ilość wydzielanego potu, aby nie dopuścić do powstania warunków szkodliwych dla zdrowia czy utrudniających wykonywanie wysiłku fizycznego. U intensywnie trenujących sportowców wydzielanie potu wynosi zwykle 1–2,5 litra w ciągu godziny, ale w wyższej temperaturze otoczenia ilość potu przekraczająca 2,5 litra/godz. nie jest niczym niezwyklym.

 

Większość osób dobrze toleruje 2% utraty płynów w organizmie. Jeśli jednak taka utrata następuje w gorącym środowisku (temperatura powyżej 30 °C), to może ona oznaczać istotne ryzyko dla zdrowia.

 

Przy zmniejszeniu ilości płynów w organizmie (na przykład podczas intensywnego pocenia się), dochodzi do obniżenia objętości krwi, co powoduje zwiększenie jej lepkości. W takiej sytuacji zwiększa się obciążenie serca, które pompuje krew dla całego organizmu. W celu zrównoważenia tego efektu dochodzi do przyspieszenia częstości bicia serca, ale dostarczanie tlenu dla pracujących mięśni oraz usuwanie z nich dwutlenku węgła i zbędnych produktów reakcji metabolicznych pozostaje upośledzone. Utrata płynów może też doprowadzić do podwyższenia temperatury ciała, co jest związane ze zmniejszeniem aktywności wielu enzymów.  

 

Wyniki badań wskazują, że naturalny odruch pragnienia nakazuje wypić w przybliżeniu tylko połowę ilości utraconych płynów2. Zapewne uczucie pragnienia pojawia się dopiero po przekroczeniu 2% utraty płynów, co jest punktem granicznym dla prawidłowego wykonywania wysiłku.

 

Znaczenie sodu w ponownym nawodnieniu

 

W celu ponownego nawodnienia organizmu (rehydratacji) powszechnie stosuje się wodę, rozcieńczone soki owocowe i napoje dla sportowców. Ponieważ sód znajduje się w traconym pocie w największych ilościach spośród wszystkich składników mineralnych, to niektóre napoje zawierają dodany sód oraz węglowodany. Jest to zgodne z zaleceniami Komitetu Naukowego ds. Żywności, które mówią, że przy rehydratacji podczas długotrwałego wysiłku fizycznego należy stosować sód (46- - 1150 mg/litr) oraz węglowodany (80 – 350 kcal/litr)3. Utrata sodu zapewne przyczynia się do powstawania skurczów mięśni i osłabienia ich sily. Strata sodu upośledza również wytwarzanie płynów w organizmie.

 

Wiadomo, że sód pobudza pragnienie oraz poprawia wchłanianie wody i węglowodanów w jelicie cienkim. Ułatwia to uzupełnienie płynów i opóźnia wystąpienie zmęczenia mięśni. Sód jest także istotny dla utrzymania wody w organizmie i zmniejszenia jej utraty z moczem.

Wyniki badań wskazują również, że dodatek sodu do napojów stwarza minimalne lub wręcz żadne ryzyko dla zdrowia.

 

Zaleca się stosowanie napojów zawierających sód przy wysiłku dłuższym niż 2 godziny oraz przy każdym wysiłku związanym z silnym poceniem się. Stosowanie około 450 mg lub większych ilości sodu na godzinę ćwiczeń fizycznych jest niezbędne dla utrzymania właściwej objętości osocza krwi i stężenia sodu w osoczu6. Taką ilość z łatwością zapewniają dobrze zbilansowane napoje zawierające węglowodany i elektrolity.

 

Podsumowanie

 

Dla osiągnięcia optymalnych wyników wysiłku w sporcie, zwłaszcza w gorącym środowisku, ważne jest regularne picie napojów. Napoje, które zawierają sód, ułatwiają szybsze ponowne nawodnienie organizmu niż napoje bez obecności sodu, a dodatek węglowodanów może opóźnić wystąpienie zmęczenia mięśni. Jednak należy podkreślić, że spożycie sodu w ogólnej populacji powinno być w większości przypadków obniżane, aby uniknąć niekorzystnych efektów zdrowotnych.

 

Źródło: http://www.eufic.org